بررسی ابعاد حقوقی ترور سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی

احمد اصانلو، قاضی ویژه رسیدگی به پرونده ترور سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی در حاشیه نشست بررسی ابعاد حقوقی ترور شهید سلیمانی در پژوهشگاه قوه‌قضاییه، در جمع خبرنگاران درباره روند رسیدگی به این پرونده گفت: این موضوع در حال حاضر در مرحله ثبت و تقدیم دادخواست است البته برخی تشریفات و پیگیری‌های مقدماتی برای ثبت و تقدیم دادخواست وجود دارد و ان‌شالله وقتی فرآیند و تشریفات قانونی طی شود، محاکمه آغاز می‌شود و رای مقتضی نیز مطابق قانون صادر خواهد شد.
وی در پاسخ به این پرسش که چند درصد فرایند قانونی طی شده است، افزود: ما تشریفاتی تحت عنوان آیین دادرسی مدنی داریم، مقرراتی که الزامی هستند و باید رعایت شود. قاضی ویژه رسیدگی به پرونده ترور سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی ادامه داد: خوشبختانه در این موضوع اقداماتی صورت گرفته و پرونده در مرحله ثبت و تقدیم دادخواست است و ان‌شاءلله بعد از ابلاغ اوراق قضایی، محاکمه هم صورت می‌گیرد و محاکمه هم حتما علنی خواهد بود و سپس حکم صادر خواهد شد.
اصانلو در ارتباط با همکاری دولت عراق در رسیدگی به این پرونده عنوان کرد: همکاری دولت عراق خوب بوده است و آنها هم همراه هستند، چون به نوعی محل وقوع جرم در این کشور بوده است.
وی در ارتباط با بحث محکومیت دولت آمریکا و پرداخت غرامت به ایران گفت: قانون صلاحیت محاکم جمهوری اسلامی مصوب سال ۹۱، این ظرفیت را برای طرح و اقامه دعوا علیه دولت و مقامات آمریکا پیش‌بینی کرده است و می‌توان با استفاده از ظرفیت‌های بین‌المللی نیز برای اجرای این طرح اقدام کرد. قاضی ویژه رسیدگی به پرونده ترور سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی همچنین در نشست بررسی ابعاد حقوقی ترور شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی اظهار کرد: اقدام دولت آمریکا ناقض قواعد و حقوق بین‌الملل است؛ اما خوشبختانه در نظام حقوقی ایران این ظرفیت وجود دارد که علیه این اقدام عمل کرد.
وی ادامه داد: از جهت تعیین ثبت و دادخواست حقوقی اقداماتی انجام شده است و می‌توان در دادگاه‌های داخلی به دعاوی مطروحه علیه دولت‌های خارجی بر مبنای آن که اقدام آن دولت، اقدامی تروریستی بوده، رسیدگی کرد و تحت عنوان دعوای مسئولیت مدنی از باب جبران خسارت معنوی طرح دعوا کرد.
در ادامه این نشست، حسین شیخ‌الاسلام معاون امور بین‌الملل دانشگاه آزاد نیز تصریح کرد: در یک تبادل منطقه‌ای به‌ویژه با عراق، دیپلماسی ما باید فعال باشد. حاج قاسم سلیمانی برای انجام کارهای سیاسی در عراق حضور داشته و ما باید از عراقی‌ها بخواهیم که وارد عمل شوند. وی ادامه داد: ایرانیان و عراقی‌ها از گذشته‌های دور با هم دوست بودند و برگزاری مراسم تشیع باشکوه ابو مهدی المهندس و سردار سلیمانی با یکدیگر نشان از این همراهی دارد. به واسطه خون این دو شهید عزیز مجلس عراق مصوبه اخراج آمریکا را صادر کرد و جنبه‌های سیاسی این امر از جنبه‌های حقوقی آن بسیار بیشتر است. مومنی‌راد استاد دانشگاه تهران نیز در این نشست بیان کرد: علی‌رغم دشواری در استیفای حق از جامعه بین‌المللی، باید برای استیفای این حق روحیه جهادی داشته باشیم. وی عنوان کرد: اقدام آمریکا در ترور سپهبد سلیمانی به هیچ وجه مشروعیت ندارد و از نظر اصول حقوق بین‌الملل قابل قبول نیست. مومنی‌راد تصریح کرد: این ترور هدفمند بود و حتی مقامات داخلی آمریکا هم نسبت به این امر موضع گرفتند.  این استاد دانشگاه تهران تاکید کرد: از نظر حقوق بین‌الملل حق حیات، حق بنیادین بشری است و نقض آن به معنای نقض قاعده آمره است.
وی با اشاره به قوانین حقوق بین‌الملل گفت: اختلافات کشور‌ها باید بر اساس اصل حل و فصل مسالمت‌آمیز باشد و توسل به زور به هیچ وجه پذیرفته‌ نیست.
مومنی‌راد با اشاره به مصونیت دولت‌ها گفت: ماموران دولت‌ها در دیگر کشور‌ها باید مصونیت داشته باشند، اما اینجا مصونیت دولت ایران در دولت عراق توسط آمریکا نقض شده است. وی با بیان این پرسش که آیا ما می‌توانیم طرح دعوا با عنوان خسارت معنوی کنیم یا خیر، اظهار کرد: امکان‌سنجی اینکه از لحاظ معنوی طرح دعوا کنیم ممکن است. جریحه‌دار شدن احساسات و عواطف اشخاص نیز از جمله عواملی است که می‌توان بر اساس آن طرح دعوای خسارت معنوی کرد. حسین امیر عبداللهیان، دستیار ویژه رییس مجلس شورای اسلامی در امور بین‌الملل نیز در این نشست گفت: در دو دهه نخست انقلاب، دولت آمریکا تلاش بسیاری برای مقابله با ایران انجام داد. آنها به دنبال آن بودند که ترتیباتی را در ایران انجام دهند اما در ۴ دهه گذشته موفق نشدند ایران را از ترتیبات سیاسی منطقه کنار بگذارند. وی ادامه داد: طی سه دهه اخیر ما به کمک سردار سلیمانی توانستیم ترتیبات سیاسی جدیدی در منطقه به نام محور مقاومت ایجاد کنیم، ترتیباتی که مانع تغییرات راهبردی مورد نظر کشورهای مختلف از جمله آمریکا شد. دستیار ویژه رییس مجلس شورای اسلامی در امور بین‌الملل عنوان کرد: ایران و منطقه هزینه‌های بسیاری را متحمل شد اما امنیت حداکثری را به دست آوردیم. امیر عبداللهیان با اشاره به اقدامات حقوقی که باید انجام شود، بیان کرد: در ایران قرار است دادگاهی علیه ترامپ که خود به قتل سردار سلیمانی اعتراف کرده، تشکیل شود و به نظر من تشکیل کمیته حقیقت‌یاب چندان مهم نیست. بلکه ما نیازمند کمیته تحقیقی هستیم که اسناد این اعتراف ترامپ را در دادگاه های داخلی و بین‌المللی پیش ببرد. وی با بیان اینکه ترور شهید سلیمانی موضوعی کاملا مشخص است، گفت: حقوقدانان و قضات بین‌المللی منتطر هستند تا دعوت شوند و نظر خود را درباره ابعاد این ترور اعلام کنند و باید از دانش آنها استفاده کرد. دستیار ویژه رییس مجلس شورای اسلامی در امور بین‌الملل اظهار کرد: اگر بخواهیم انقلابی عمل کنیم، باید بگوییم سردار سلیمانی انقلابی‌ترین فرد بود اما اقدام ترامپ وحشیانه بود و باید واکنش انقلابی و فوری نشان دهیم. امیر عبداللهیان ادامه داد: اروپاییان از ما می‌پرسند که انتقام چه شد؟ باید بگوییم در این حادثه آمریکا و کاخ سفید چندین جرم مرتکب شدند. خودرو سردار سلیمانی و همراهانشان منهدم شد و جمهوری اسلامی در پاسخ به این جرم ۱۶ موشک به عین‌الاسد شلیک کرد اما در مورد موضوع دوم و قتل سردار سلیمانی انتقام چیز دیگری خواهد بود و برای تکمیل این پروسه انتقام، به سیستم قضایی نیاز داریم.