باسلام و احترام
اخیراً نوشتاری تحت عنوان « منتفی شدن مالیات بر ارث از طریق عمری و سکنی» نوشته آقای امیر اعوانی در شماره۲۶۴۵۶ روز دوشنبه مورخ ۱۷ خردادماه سال جاری، صفحه حقوقی روزنامه وزین اطلاعات چاپ و منتشر گردیده که از حیث راهنمائی ناصحیح مالیاتی صورت گرفته در آن و در نظر نگرفتن سایر جوانب مرتبط با موضوع به طور کامل و شفاف آن، نیاز به ارائه توضیحات مقتضی جهت درج در صفحه حقوقی آن روزنامه دارد. براین اساس خواهشمند است دستور فرمایید مطابق قانون مطبوعات و به منظور تنویر افکار عمومی، در اسرع وقت اقدام لازم صورت گیرد.
۱ـ نکته مهم و اساسی که از ذهن و دقت نویسنده محترم به دور مانده است، آنست که چه در زمان اجرای مقررات مالیات بر ارث مجری قبل از اجرای اصلاحیه مصوب ۳۱ر۴ر۹۴، از ابتدای سال۹۵ به بعد، (که تهیه کننده نوشتار مذکور صرفاً به مقررات قبلی اشاره و استناد کرده و از مقررات اصلاحی مالیات بر ارث جدید غافل مانده و یا اطلاعی از آن نداشته) و چه در اجرای مقررات مالیات بر ارث اصلاحی جدید (ماده۱۲۲ قانون مالیاتها قبل و یا بعد از اصلاحیه مورخ ۳۱ر۴ر۱۳۹۴)، قطع نظر از آنکه اموال موضوع اسناد رسمی صلح عمری (با وقوع فوت مصالح) از عداد ماترک خارج شده و وراث نسبت به اموال مزبور مشمول مالیات بر ارث نمیگردند لکن در هر حال متصالح یا متصالحین(ذینفع یا ذینفعان سند صلح عمری) مشمول مقررات فصل مالیات بر درآمد اتفاقی وفق ماده ۱۲۰ قانون مالیاتهای مستقیم خواهند بود و لذا به صرف تنظیم سند رسمی صلح عمری به زعم تهیه کننده نوشتار مزبور «فرار مالیاتی» مطرح نخواهد بود بلکه نرخ و میزان مالیات افزایش یافته و بجای وصول مالیات بر ارث از وراث، مالیات بر درآمد اتفاقی، پس از فوت مصالح، از متصالح و متصالحین مطالبه و وصول خواهد شد.
۲ـ در فراز دیگر نوشتار یاد شده آمده است «پس از تکمیل اظهارنامه همه اموال منقول و غیرمنقول متوفی به نرخ روز توسط ماموران تشخیص مالیات قیمت گذاری میگردد، تهیه کننده محترم نوشتار توجه به این امر نکردهاند که اولاً بموجب ماده۳۲ قانون مالیاتهای مستقیم (قبل از اصلاحیه مورخ ۳۱ر۴ر۱۳۹۴ که نسبت به متوفیان تا پایان سال۱۳۹۴ لازمالاجرا بوده) ارزش املاک، در احتساب مالیات بر ارث نه براساس و ماخذ ارزش روز آنها بلکه از ماخذ ارزش معاملاتی ملک مربوط محاسبه و منظور میگردد. ثانیاً بموجب مقررات اصلاحی جدید مصوب ۳۱ر۴ر۱۳۹۴ (لازمالاجرا از اول سال ۱۳۹۵ به بعد) ماده ۳۲ از قانون مالیاتهای مستقیم حذف و نسخ شده و در فرض عدم اطلاع ایشان از مقررات اصلاحی جدید ( که یحتمل ممکن است بلحاظ تهیه نوشتار در سال۱۳۹۴ و چاپ دیر هنگام آن بدلیل تعداد مقالات در نوبت چاپ در سال ۱۳۹۵ بوده باشد) بموجب مقررات مواد۱۷ و ۲۶ اصلاحی اخیر قانون مالیاتهای مستقیم چنانچه وراث نخواهند هزینههای کفن و دفن، و احیات مالی و عبادی و دیون محقق متوفی از ماترک کسر گردد در اینصورت تکلیفی به تسلیم اظهارنامه مالیات برارث نداشته (و حتی شرط تسلیم اظهارنامه برای اخذ گواهی انحصار وراثت، مورد نظر تهیه کننده نوشتار، نیز برداشته شده است) و صرفاً در موقع و زمان انتقال ملک وفق بند ۵ ماده ۱۷ اصلاحی جدید از ماخذ ارزش معاملاتی املاک و با تغییر نرخ به شرح بند۵ ماده ۱۷ مذکور، مالیات بر ارث را بطور مقطوع خواهند پرداخت. لکن فقط در صورتی که بخواهند هزینهها، واجبات مالی و عبادی مذکور و بدهیهای محقق متوفی از ماترک کسر گردد میتوانند ظرف یکسال از تاریخ فوت متوفی اظهارنامهای حاوی همه اقلام ماترک با تعیین ارزش روز آنها در زمان فوت و تصریح مطالبات و بدهیهای متوفی طبق فرم نمونه مخصوصی که از طرف سازمان امور مالیاتی کشور تهیه میشود به اداره امور مالیاتی صلاحیتدار «محل اقامتگاه متوفی» تسلیم کنند.
۳ـ اموالی که بموجب وصیت (طبق مقررات قانون مدنی و قانون امور حسبی) به نفع اشخاص معین اعم از ورثه یا غیر ورثه، و در حدودی که وصیت قانوناً نافذ است منتقل گردد، بعد از قطعی شدن آن (فوت وصی) حسب مورد مشمول مقررات ماده ۱۲۴ قانون مالیاتهای مستقیم مصوب۱۳۶۶ـ قبل از اصلاحیه مورخ ۳۱ر۴ر۱۳۹۴ ـ یعنی در مورد وراث به سهمالارث آنها اضافه و مشمول مالیات بر ارث شده و در مورد غیر وراث نسبت به کل آن مشمول مالیات بر درآمد اتفاقی مواد ۱۱۹ الی ۱۲۸ بوده و یا ماده ۳۸ اصلاحی جدید(در مورد وراث به نرخ مذکور در ماده ۱۷ اصلاحی و از ماخذ ذکر شده در آن ماده و در مورد غیر وراث مشمول مالیات بردرآمد اتفاقی) خواهد بود.
غلامرضا قبلهای
مدیر کل دفتر روابط عمومی و فرهنگسازی مالیاتی