کلیاتی پیرامون مفهوم حقوق در جامعه و لزوم احترام به قانون

نکات مهم:
 تبیین تاریخچه، بهره‌گیری از قانون، اهمیت و مزایای آن و تصور و ترسیم جامعه بدون قانون
 هرج و مرج و نزاع برای برخورداری بیشتر
 کسانی که قوانین را رعایت نمی‎کنند
 کسانی که می‎گویند از قانون اطلاع نداریم(فرض پانزده روز پس از انتشار در روزنامه رسمی)
 کسانی که در برابر قانون مقاومت می‎کنند
 کسانی که با علم به وجود قانون، قانون را دور می‎زنند
 کسانی که راهکارهای غیر قانونی را طراحی می‎کنند
 کسانی که با استفاده از محل مجوز قانون برای صدور آیین‎نامه و تصویب‎نامه با تصویب مقررات کارشناسی‎نشده و آسیب‎زا، امور غیرقانونی را اول قانونی و بعد اجرا می‎کنند
 لزوم احترام به قانون به وسیله درست عمل کردن به آن (دولت حقوق و مردم وظیفه‎شناس)
 پویایی قوانین و تحول آن همگام با الگوهای پیشرفت در جامعه جهانی و زندگی مردم 

 حق چیست؟
حق عبارت از امتیازی است که هرکس آن را دارا باشد قانون از وی حمایت می‎کند.

 قانون چیست؟
آن دسته از قواعد و مقرراتی است که در راستای نیازهای جامعه توسط مرجع صلاحیت‎دار تصویب و دارای ضمانت اجرا باشد، مانند مصوبات پارلمان (مجلس شورای اسلامی) و مجلس موسسان (برای تصویب قانون اساسی)

 حقوق
حقوق تنظیم‏کننده روابط اجتماعی است، مجموعه مقررات و قوانین حاکم بر نظم اجتماعی است که روابط متقابل دولت و مردم با یکدیگر و سازمان‎ها و نهادهای اجتماعی را تعیین می‎کند.

 آیا هر کس حق داشته باشد می‎تواند حق خود را اعمال و اجرا کند؟
خیر، برای اجرا و اعمال حق نیازمند اهلیت قانونی است.

 اهلیت قانونی
اهلیت قانونی یعنی سن هجده سال تمام شمسی، بلوغ، عقل و رشد.
اهلیت شامل اهلیت تمتع و اهلیت استیفاست.
اهلیت تمتع، به مفهوم اهلیت برای دارا شدن است که این نوع اهلیت برای همه افراد به طور عام وجود دارد.
اهلیت استیفا نیز به مفهوم اعمال و اجرا و بهره‎برداری از حق است. در این زمینه ماده ۱۲۰۷ قانون مدنی مقرر می‎دارد: اشخاص ذیل محجور و از تصرف در اموال و حقوق مالی خود ممنوع هستند؛ صغار یا کودکان، اشخاص غیررشید و مجانین یا دیوانگان.
اشخاص غیر رشید، مانند افراد سفیه، عقب‎افتادگان ذهنی، هوشی و جسمی و کسانی که تصرفات‎شان در اموال و حقوق مالی خود عقلایی نباشد و مانند کودک ۱۲ ساله برجای‎مانده در صحنه تصادف که پدر و مادر خود را از دست داده و پدر بزرگ و مادربزرگ نیز ندارد و صاحب تمام اموال پدر و مادر می‎شود اما تا به سن قانونی نرسد، برای تصرف در اموال اهلیت ندارد و باید به وسیله وصی یا قیم و سرپرست قانونی، اموالش اداره شود.

 مفهوم اشخاص در حقوق
اشخاص در حقوق شامل اشخاص حقیقی (افراد طبیعی) و اشخاص حقوقی مانند شرکت‏ها، موسسات، بنگاه‎ها، سازمان‎ها، ادارات و نهادها و می‌شود.
در موضوع اقامتگاه اشخاص نیز منظور اقامتگاه اشخاص حقیقی و اشخاص حقوقی است.
بیان قاعده کلی موجود در بند سوم ماده ۱۹ میثاق بین‎المللی حقوق مدنی و سیاسی (قسمت الف و ب) که تمام کشورهای جهان به میثاق پیوسته‎اند و فرق اعلامیه جهانی و میثاق بین‎المللی از حیث اعتبار  جهانی و جایگاه قانونی. (هر کشوری باید نسبت به امنیت ملی، نظم عمومی، سلامت یا اخلاق عمومی و احترام به حقوق و حیثیت دیگران حساس باشد.)
تبیین قاعده حقوقی لاضرر در راستای استفاده از حق خود که مستلزم ورود ضرر به دیگری است. (داستان وجود درخت در حیاط دیگری و بهانه تعرض به اعضای خانواده و عمل رسول خدا(ص) در برخورد موضوع و کندن و دورانداختن درخت)
 حقوق اجتماعی:
اصولا همراه با هر حق مسئولیت و تکالیفی وجود دارد. امروزه مساله حقوق اجتماعی جایگاه مهمی در سیر اندیشه‎های سیاسی، حقوقی و مدیریت‎های اقتصادی و اجتماعی دارد ،چراکه انسان به دلیل مدنی الطبع بودن همواره در طول تاریخ نیازمند ارضای نیازهای حداقلی خود برای گذراندن زندگی بوده و مهمترین دلیل گرد آمدن انسان‏ها به دور یکدیگر و تشکیل جامعه تدارک مشترک امنیت و نیازهای اجتماعی بوده است. کرامت انسان مبنای اصل حقوق و آزادی‎های بشر است.  در جریان بعد از جنگ جهانی دوم، بنیانگذاران سازمان ملل متحد تامین حقوق اجتماعی را شرط اول رفاه اجتماعی و اساس صلح و تفاهم بین‎المللی تلقی می‎کردند که هدف این حقوق آن است که فرد از همه نوع قید و بند اقتصادی و تشویش از هر قبیل که حیثیت، شخصیت و عزت نفس انسان را زایل می‎سازد و به آزادی او لطمه وارد می‎کند، رهایی یابد.  در بسیاری از کشورها از جمله ایران، یاورهای دینی و اعتقادات مذهبی نقش و تاثیر عمده و محسوس و حتی تعیین‎کننده‎ای در فراهم ساختن خدمات متقابل انسانی به ویژه درباره افراد نیازمند جامعه داشته است که در زمان حاضر پاره‎ای از آنها تحت عنوان حقوق از آن یاد می‎کنند.

 تبیین اقسام حقوق و آزادی‏های اساسی
۱-حقوق و آزادی‎های سیاسی، ۲- حقوق و آزادی‎های قضایی و امنیتی،۳- حقوق و آزادی‎های مدنی و رفاه اجتماعی (همراه با بیان مصادیق) اشاره‏ای به ام القوانین در کشور (قالب کلی قانون اساسی‎های اکثر کشورهای دنیا به یک شکل است، اما قانون اساسی کشور ما در عین حال که تمام اصول قانونی و حتی میثاقین حقوق مدنی و سیاسی، حقوق و قوانین اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و بین‏المللی را در خود جای داده، به‎گونه‎ای است که در راستای تامین واقعی کرامت انسان‏ها یک سر و گردن بالاتر و مترقی‎تر است و از نقطه نظر دشمنی‎ها نیز این حقیقت عیان است.)